Шагыйрь Зљлфђткђ (Дљлфђт Маликов) 55 яшь тулуга багышланган ђдђби–музыкаль кичђ сценари)

2 а.б.: Зљлфђт шигърияте бездђ татар кешесен књтђреп чыкты. Туган ќиргђ, туган илгђ мђхђббђт Зљлфђт љчен ул – авылга, авыл табигатенђ, аныћ керсез књћелле, эш сљючђн агайларына, апайларына мђхђббђт.  Менђ                                      «Тимерче» (1970) шигырендђ авыл тимерчесе.

Язмышын да чњкеп ясаган ул,

Сандалына салган ачуын.

Сандалында яньчемђкче булган

Бљлгенлекне, сугыш–ачлыгын…

…Дене дђ шул тимер иде аныћ,

Чњкеч тавышы булды догасы

Агайга шулай тђмле итеп яшисе иде дђ бит, каџђр тљшкђн сугыш аны тимер ялкынына илтеп тыкты.

«Мђхђббђт» шигырендђ (1970) аюга пычак белђн бара алучы гайрђтле татар агае сљю хислђреннђн изрђп тљшђ.

Мића чыксын  иде ул кияњгђ –

Сарай салыр идем мин аћа!

Юлларына келђм ќђяр идем!

Ханша итђр идем дљньяга!

…Мин аюга пычак белђн барам,

Кљч–куђтем – шљкер ходайга…

Тик – мђхђббђт… Кљчкђ бирелми шул!

Кош књк тљшми ќимгђ – бодайга…

Атаклы нђфис сњз остасы Айрат Арслановныћ репертуарында «Мђхђббђт» шигыре инде озак еллар мђртђбђле урын били.                                   

1 а.б.: «Гармунчы турында баллада» (1970) шигырендђ бер кулын сугышта љздереп кайткан гармунчы татар Габдел абзый язмышы књћеллђрне љзђ.

Ђй, љзђ соћ… Юк,

                               Теллђргђ тњгел –

Язмышына баса ирлђрнећ

Џђм кузгата њлгђн хыялларныћ

Таш бастырып куйган гњрлђрен.

Ићђ моћнар, ићђ йљрђклђргђ

Тик њзлђре белгђн юл белђн.

…Беркем сизми

                       моћсу гармунчыныћ

уйнаганын сыћар кул белђн…

«Каюм» (1973) шигырендђ халыкны белемле, књзле итђргђ хыялланган сукыр Каюм халкы язмышы белђн бђхетле.

Ђллђ нилђр књрер иде халык,

Чорлар шундый кара чагында,

Кулларыннан алып

                                яктылыкка

Сљйрђмђсђ «сукыр» Каюмнар.

Без ђнђ шундый агайларыбыз белђн кљчле. Ватаныбыз џђм халкыбыз шундый кешелђрдђн торганда гына кљчле була алабыз без. Матурлык, тынычлык, татулык, яктылык, тугрылык алар йљрђгеннђн њтеп безнећ чорларга килђ.

2 а.б.: Ат образы – Зљлфђт шигырьлђрендђ њзђк образларныћ берсе. Аныћ «Ике ат турында баллада» (1973), «Ат йокысы» (1974) «Атлар су коена» (1975), «Ул карашлар истђ» (1977), «Ат карагы» (1985), «Колыннар» (1985), «Сырынды» (1992) кебек шигырьлђрендђ атлар булыр.

Ат образы шигърияттђ я илне аћлата, я илгђ мљнђсђбђттђ бирелђ. Шагыйрь Ватанны ат образы аша белдерђ. Моныћ сђбђбе гади. Халык њзе њк ђйтеп тора: «Ат язмышы – ир язмышы, ир язмышы

– ил язмышы». Атныћ борынгы халыклар тарихында, шул исђптђн, тљркилђр тарихында да, нинди роль уйнаганлыгын сљйлђп торуныћ кирђге юк. Ат борынгы бабаларыбыз тормышыныћ чын мђгънђсендђ символы була.

1 а.б.: Шагыйрь татар икђн, ул – њткђннђргђ, тарихка бђйле рђвештђ татар. Њткђннђргђ карамыйча, бабаларын аћламыйча торып, ул њзен дђ, њзе яшђгђн чорны да аћлый алмаган.

Хђтер ул – чор белђн чорны, кеше белђн халыкны бђйлђњче тљп кљч. Хђтер ул – Туган ќир, Туган тел…

Туган ќир ул –  «бабаларым… чана бљккђн, агаларым тђртђ каерган» ќир, ђнилђр урак урган ќир. Туган ќир ул – борынгыдан килгђн гореф–гадђтлђр, йолалар… Кыскасы, хђтер. Шућа књрђ дђ Зљлфђт «Чабата» (1979) шигырендђ:

Тњбђсенђ мендем язмышларныћ!

Аћлаулары

Хђтђр эш икђн.

«Тњбђ!» – идем.

                      Ђ  ул –

Алыпларныћ чабатасын каккан тљш икђн, —

дип яза.

2 а.б.: Хђтер ул – туган тел. Туган телсез Ватан юк. Туган тел ул – тугрылык, димђк, хђтер. Зљлфђт ђнђ шућа књрђ дђ борчыла. Телен онытып баручы татар њзенећ Ватанын ќуя бара. Ђле 1970 елда ук Зљлфђт чаћ кага башлады.

^{Укучы башкаруында «Татар теленећ каргышы» (1970) шигыре яћгырый.}

Хушлашабыз… Бетте кљнем–тљнем…

Сау бул инде, яћа, кљчле буын!

Њткђннђргђ китђм.

Ялгызым.

Татарым,

                 дип књпме таћ аттырдым,

Књклђрећђ йолдыз кабыздым…

Ут тљрттећ син моћлы кураећа –

Сандугачыћ яна ићемдђ.

Каргышларым тљшђр, и газизем,

Кош сайрамас килер кљнећдђ!

Татар  яшьлђре,

                   Мин сизеп торам:

Ќаныгызны авыр мњк сарган –

Мђћгелектђн дђшђр татар теле,

Эндђшкђн књк ерак пульсардан.

Сау була књр,

                       Милли яшь–ќилкенчђк,

Денећ дђ юк синећ, кљнећ дђ –

Туган телдђн йљзен чљергђннећ

Сукыр йолдыз янсын књгендђ! —

Дђвам итђргђ

 Copyright © 2002-2003   ООО "Аккорт"